Podręcznik kursanta
Poniżej znajduje się podręcznik kursanta czyli zbiór najważniejszych informacji i przepisów drogowych.
Obowiązkowe wyposażenie samochodu
Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia z dnia 31 grudnia 2002 roku w każdym pojeździe powinna być umieszczona gaśnica oraz trójkąt ostrzegawczy z ze znakiem homologacji.
Każdy pojazd poruszający się po polskich drogach musi być zaopatrzony w gaśnicę. Minimalna jej pojemność powinna wynosić 1 kg oraz mieć ważną homologację i aktualne badania techniczne, które powinny być odnawiane co rok. Brak gaśnicy może powodować nałożenie na kierującego mandatu karnego w wysokości od 20 do 500 zł. Podczas kontroli drogowej funkcjonariusz policji może też wystawić mandat, jeżeli gaśnica nie znajduje się w odpowiednim miejscu, do którego ma się łatwy dostęp.
Kolejnym obowiązkowym wyposażeniem pojazdu jest trójkąt ostrzegawczy, który musi posiadać odpowiednią
homologację, co oznacza odpowiednio dużą powierzchnię. Brak trójkąta w pojeździe może spowodować nałożenie mandatu w wysokości nawet do 200 zł. Wiele wypadków drogowych jest następstwem źle oznaczonego miejsca awarii czy też postoju. W przypadku nieprawidłowego sygnalizowania postoju lub awarii na drodze ekspresowej lub autostradzie, na kierującego może zostać nałożony mandat w wysokości 300 zł. Trójkąt ostrzegawczy jest również bardzo przydatny podczas holowania auta. Jeżeli w trakcie holowania kierowca nie umieści tego oznakowania, to w takiej sytuacji również otrzyma mandat w wysokości 150 zł.
Co jeszcze może się przydać, choć nie jest obowiązkowe?
Z pewnością warto zainwestować w dobrze zaopatrzoną apteczkę medyczną. Przede wszystkim powinny się w niej znaleźć takie rzeczy jak: różnego rodzaju opatrunki, bandaże, kompresy gazowe, opaska uciskowa, koc termiczny, gumowe rękawiczki, maseczka do przeprowadzenia sztucznego oddychania, rękawiczki ochronne, trójkątna chusta oraz nożyczki. Zdecydowanie odradzamy przewożenia w samochodzie leków, ponieważ wymagają one specjalnego przechowywania.
Na terenie naszego kraju nie jest wymagane posiadanie kamizelki odblaskowej w samochodzie, ale warto ją mieć. Kamizelka nie zajmuje wiele miejsca, a może okazać się bardzo przydatna w razie ewentualnego wypadku w ruchu drogowym czy też przy zmianie koła na poboczu drogi. Kamizelkę powinniśmy mieć zawsze w pojeździe przede wszystkim ze względów własnego bezpieczeństwa.
Warto też wyposażyć się w linę holowniczą, która może nam pomóc w wielu sytuacjach np. gdy zimą utkniemy w zaspie śnieżnej. Kolejną rzeczą, która może uchronić nas od mandatu jest posiadanie dodatkowego kompletu żarówek.
Zasady ogólne
Art. 16.
- Kierującego pojazdem obowiązuje ruch prawostronny.
- Kierujący pojazdem, korzystając z drogi dwujezdniowej, jest obowiązany jechać po prawej jezdni; do jezdni tych nie wlicza się jezdni przeznaczonej do dojazdu do nieruchomości położonej przy drodze.
- Kierujący pojazdem, korzystając z jezdni dwukierunkowej co najmniej o czterech pasach ruchu, jest obowiązany zajmować pas ruchu znajdujący się na prawej połowie jezdni.
- Kierujący pojazdem jest obowiązany jechać możliwie blisko prawej krawędzi jezdni. Jeżeli pasy ruchu na jezdni są wyznaczone, nie może zajmować więcej niż jednego pasa.
- Kierujący pojazdem zaprzęgowym, rowerem, wózkiem rowerowym, motorowerem, wózkiem ręcznym oraz osoba prowadząca pojazd napędzany silnikiem są obowiązani poruszać się po poboczu, chyba że nie nadaje się ono do jazdy lub ruch pojazdu utrudniałby ruch pieszych.
- Kierujący pojazdem znajdującym się na części jezdni, po której jeżdżą pojazdy szynowe, jest obowiązany ustąpić miejsca nadjeżdżającemu pojazdowi szynowemu.
- Na skrzyżowaniu i bezpośrednio przed nim kierujący rowerem, motorowerem lub motocyklem może poruszać się środkiem pasa ruchu, jeśli pas ten umożliwia opuszczenie skrzyżowania w więcej niż jednym kierunku, z zastrzeżeniem art. 33 ust. 1.
Włączanie się do ruchu
Art. 17.
- Włączanie się do ruchu następuje przy rozpoczynaniu jazdy po postoju lub zatrzymaniu się niewynikającym z warunków lub przepisów ruchu drogowego oraz przy wjeżdżaniu:
- na drogę z nieruchomości, z obiektu przydrożnego lub dojazdu do takiego obiektu, z drogi niebędącej drogą publiczną oraz ze strefy zamieszkania;
- na drogę z pola lub na drogę twardą z drogi gruntowej;
- na jezdnię z pobocza, z chodnika lub z pasa ruchu dla pojazdów powolnych;
- na jezdnię lub pobocze z drogi dla rowerów, z wyjątkiem wjazdu na przejazd dla rowerzystów lub pas ruchu dla rowerów;
- pojazdem szynowym – na drogę z zajezdni lub na jezdnię z pętli.
- Kierujący pojazdem, włączając się do ruchu, jest obowiązany zachować szczególną ostrożność oraz ustąpić pierwszeństwa innemu pojazdowi lub uczestnikowi ruchu.
Strefa zamieszkania
STREFA ZAMIESZKANIA – strefa, w której pieszy może swobodnie się poruszać po całej udostępnionej do użytku publicznego przestrzeni i ma pierwszeństwo przed pojazdami – kierujący w takiej sytuacji zawsze ma obowiązek ustąpić pierwszeństwa pieszemu
W strefie zamieszkania:
- dopuszczalna prędkość dla pojazdu wynosi 20km/h
- postój pojazdów dozwolony jest jedynie w miejscach do tego wyznaczonych
- wyjeżdżając z tej strefy wykonuje się manewr włączania się do ruchu, dlatego należy zachować szczególną ostrożność i ustąpić pierwszeństwo innym użytkownikom ruchu
Droga wewnętrzna i strefa ruchu
DROGA WEWNĘTRZNA – droga niepubliczna, która może mieć również postać parkingu oraz placu przeznaczonego do ruchu pojazdów; najczęściej takie drogi można spotkać na osiedlach mieszkaniowych; mogą też stanowić obszary komunikacyjne przy sklepach
Na drogach wewnętrznych, ogólnodostępnych oraz tych o ograniczonym dostępie, musimy stosować przepisy, które regulują bezpośrednie relacje między uczestnikami ruchu:
- pierwszeństwa w danych sytuacjach, np. przy włączaniu się do ruchu, przy ruszaniu ze stanowiska postojowego
- ruchu prawostronnego
- bezpiecznej prędkości
- pierwszeństwa dla pieszych
- używania świateł w warunkach niedostatecznej widoczności
Przy wyjeżdżaniu z drogi wewnętrznej włączamy się do ruchu. Kierujący musi zachować szczególną ostrożność oraz ustąpić pierwszeństwa wszystkim innym użytkownikom ruchu.
STREFA RUCHU – obszar obejmujący co najmniej jedną drogę wewnętrzną, na który wjazdy i wyjazdy oznaczone są odpowiednimi znakami drogowymi.
Wyprzedzanie
WYPRZEDZANIE – przejeżdżanie (przechodzenie) obok pojazdu lub uczestnika ruchu poruszającego się w tym samym kierunku.
Art. 24. (Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 roku „Prawo o ruchu drogowym”)
- Kierujący pojazdem jest obowiązany przed wyprzedzaniem upewnić się w szczególności, czy:
- ma odpowiednią widoczność i dostateczne miejsce do wyprzedzania bez utrudnienia komukolwiek ruchu;
- kierujący, jadący za nim, nie rozpoczął wyprzedzania;
- kierujący, jadący przed nim na tym samym pasie ruchu, nie zasygnalizował zamiaru wyprzedzania innego pojazdu, zmiany kierunku jazdy lub zmiany pasa ruchu.
- Kierujący pojazdem jest obowiązany przy wyprzedzaniu zachować szczególną ostrożność, a zwłaszcza bezpieczny odstęp od wyprzedzanego pojazdu lub uczestnika ruchu. W razie wyprzedzania roweru, wózka rowerowego, motoroweru, motocykla lub kolumny pieszych odstęp ten nie może być mniejszy niż 1 m.
- Kierujący pojazdem jest obowiązany przy wyprzedzaniu przejeżdżać z lewej strony wyprzedzanego pojazdu, z zastrzeżeniem ust. 4, 5, 10 i 12.
- Pojazd szynowy może być wyprzedzany tylko z prawej strony, chyba że położenie torów uniemożliwia takie wyprzedzanie lub wyprzedzanie odbywa się na jezdni jednokierunkowej.
- Wyprzedzanie pojazdu lub uczestnika ruchu, który sygnalizuje zamiar skręcenia w lewo, może odbywać się tylko z jego prawej strony.
- Kierującemu pojazdem wyprzedzanym zabrania się w czasie wyprzedzania
i bezpośrednio po nim zwiększania prędkości. Kierujący pojazdem wolnobieżnym, ciągnikiem rolniczym lub pojazdem bez silnika jest obowiązany zjechać jak najbardziej na prawo w celu ułatwienia wyprzedzania. Przepisu nie stosuje się w przypadku,
o którym mowa w ust. 12. - Zabrania się wyprzedzania pojazdu silnikowego jadącego po jezdni:
- przy dojeżdżaniu do wierzchołka wzniesienia;
- na zakręcie oznaczonym znakami ostrzegawczymi;
- na skrzyżowaniu, z wyjątkiem skrzyżowania o ruchu okrężnym lub na którym ruch jest kierowany.
- Dopuszcza się wyprzedzanie w miejscach, o których mowa w ust. 7 pkt 1 i 2, na jezdni:
- jednokierunkowej;
- dwukierunkowej na odcinku z wyznaczonymi pasami ruchu, pod warunkiem że kierujący nie wjeżdża na część jezdni przeznaczoną do ruchu w kierunku przeciwnym – w miejscu, gdzie jest to zabronione znakami na jezdni.
- Dopuszcza się wyprzedzanie w miejscu, o którym mowa w ust. 7 pkt 3, pojazdu sygnalizującego zamiar skręcenia, pod warunkiem że kierujący nie wjeżdża na część jezdni przeznaczoną do ruchu w kierunku przeciwnym.
- Dopuszcza się wyprzedzanie z prawej strony na odcinku drogi z wyznaczonymi pasami ruchu, przy zachowaniu warunków określonych w ust. 1 i 7:
- na jezdni jednokierunkowej;
- na jezdni dwukierunkowej, jeżeli co najmniej dwa pasy ruchu na obszarze zabudowanym lub trzy pasy ruchu poza obszarem zabudowanym przeznaczone są do jazdy w tym samym kierunku.
- Zabrania się wyprzedzania pojazdu uprzywilejowanego na obszarze zabudowanym.
- Kierujący rowerem może wyprzedzać inne niż rower powoli jadące pojazdy z ich prawej strony.
Wymijanie, omijanie i cofanie
WYMIJANIE – przejeżdżanie (przechodzenie) obok pojazdu lub uczestnika ruchu poruszającego się w przeciwnym kierunku.
OMIJANIE – przejeżdżanie (przechodzenie) obok nieporuszającego się pojazdu, uczestnika ruchu lub przeszkody.
Art. 23. (Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 roku „Prawo o ruchu drogowym”)
- Kierujący pojazdem jest obowiązany:
- przy wymijaniu zachować bezpieczny odstęp od wymijanego pojazdu lub uczestnika ruchu, a w razie potrzeby zjechać na prawo i zmniejszyć prędkość lub zatrzymać się;
- przy omijaniu zachować bezpieczny odstęp od omijanego pojazdu, uczestnika ruchu lub przeszkody, a w razie potrzeby zmniejszyć prędkość; omijanie pojazdu sygnalizującego zamiar skręcenia w lewo może odbywać się tylko z jego prawej strony;
- przy cofaniu ustąpić pierwszeństwa innemu pojazdowi lub uczestnikowi ruchu
i zachować szczególną ostrożność, a w szczególności:- sprawdzić, czy wykonywany manewr nie spowoduje zagrożenia bezpieczeństwa ruchu lub jego utrudnienia,
- upewnić się, czy za pojazdem nie znajduje się przeszkoda; w razie trudności
w osobistym upewnieniu się kierujący jest obowiązany zapewnić sobie pomoc innej osoby.
- Zabrania się cofania pojazdem w tunelu, na moście, wiadukcie, autostradzie lub drodze ekspresowej.
Zawracanie
ZAWRACANIE – zmiana kierunku jazdy na przeciwny.
Podczas zawracania kierujący musi zachować szczególną ostrożność i wzmożoną uwagę. Wykonanie w/w manewru można wykonać wszędzie, gdzie nie jest to zabronione stosownymi przepisami, sygnalizując manewr kierunkowskazem (po wcześniejszym upewnieniu się, że nie spowoduje to zagrożenia bezpieczeństwa innych użytkowników ruchu).
Zabrania się zawracania:
- na moście
- w tunelu
- na wiadukcie
- na autostradzie
- na drodze ekspresowej
- przy znakach:
- B-23 „zakaz zawracania”
(zakaz obowiązuje od miejsca ustawienia znaku do skrzyżowania i na skrzyżowaniu) - B-21 „zakaz skrętu w lewo” (zakaz obowiązuje na skrzyżowaniu)
- P-2a, P4 (linia pojedyncza lub podwójna ciągła)
- Sygnalizacji kierunkowej S-3 (bez strzałki do zawracania)
- C-2, C-4, C-5 „nakaz jazdy w prawo / w lewo / na wprost”
- B-23 „zakaz zawracania”
Zmiana pasa ruchu, zmiana kierunku jazdy
Odwołując się do Ustawy z dnia 20 czerwca 1997 roku „Prawo o ruchu drogowym” (rozdział 3, oddział 4, art. 22) „Kierujący pojazdem jest obowiązany zawczasu i wyraźnie sygnalizować zamiar zmiany kierunku jazdy lub pasa ruchu oraz zaprzestać sygnalizowania niezwłocznie po wykonaniu manewru”.
Zmiana kierunku jazdy
Zmiana kierunku jazdy następuje wówczas, gdy skręca się w inną drogę lub jezdnię na skrzyżowaniu lub poza nim. Każdą zmianę kierunku jazdy można przeprowadzić tylko
i wyłącznie pod warunkiem zachowania szczególnej ostrożności oraz odpowiednio wczesnego zasygnalizowania zamiaru takiej zmiany kierunkowskazem. Każdy kierujący zmieniając pas ruchu jest zobowiązany do tego, aby upewnić się czy wykonany manewr nie spowoduje zajechania drogi innemu użytkownikowi ruchu lub nie spowoduje zagrożenia dla pieszych znajdujących się na drodze.
Kierujący, który zamierza dokonać zmiany kierunku jazdy powinien:
- zbliżyć się do prawej krawędzi jezdni jeżeli zamierza skręcić w prawo
- zbliżyć się do lewej krawędzi jezdni jeżeli zamierza skręcić w lewo z jezdni jednokierunkowej
- zbliżyć się do środka jezdni jeżeli zamierza skręcić w lewo z jedni dwukierunkowej
Zmiana pasa ruchu
Zmiana pasa ruchu to zmiana położenia pojazdu wobec krawędzi lub osi jezdni, ale przy pozostaniu na tej samej jezdni. Podczas zmiany zajmowanego pasa ruchu należy zachować szczególną ostrożność.
Kierujący pojazdem, który zamierza zmienić pas ruchu poza skrzyżowaniem powinien ustąpić pierwszeństwa pojazdowi jadącemu po pasie, na który chce wjechać oraz pojazdowi wjeżdżającemu na ten pas z prawej strony.
Dopuszczalne prędkości
Kierowca powinien dostosować prędkość uwzględniając:
- Warunki jazdy
- Inne osoby poruszające się na drodze
- Warunki atmosferyczne
- Niebezpieczeństwa
- Ograniczenia prędkości
Limity prędkości dla motocykli i samochodów o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 tony:
Obszar zabudowany:
- od godz. 05:00 do godz. 23:00 – 50 km/h
- od godz. 23:00 do godz. 05:00 – 60 km/h
- strefa zamieszkania – 20 km/h
Obszar niezabudowany:
- na autostradzie – 140 km/h
- na drodze ekspresowej dwujezdniowej – 120 km/h
- na drodze ekspresowej jednojezdniowej – 100 km/h
- na drodze dwujezdniowej, dwukierunkowej o dwóch pasach ruchu – 100 km/h
- na drodze jednojezdniowej dwukierunkowej – 90 km/h
Pozostałe pojazdy oraz zespoły pojazdów z przyczepą:
Obszar zabudowany:
- od godz. 05:00 do godz. 23:00 – 50 km/h
- od godz. 23:00 do godz. 05:00 – 60 km/h
- strefa zamieszkania – 20 km/h
Obszar niezabudowany:
- na autostradzie – 80 km/h
- na drodze ekspresowej dwujezdniowej – 80 km/h
- na drodze ekspresowej jednojezdniowej – 80 km/h
- na drodze dwujezdniowej, dwukierunkowej o dwóch pasach ruchu – 80 km/h
- na drodze jednojezdniowej dwukierunkowej – 70 km/h